-
1 встать
сов.1) тору, басу, торып басувстать на ноги прям.; перен. — аякка басу
2) аякка басу, сәламәтләнү, йөри башлау3) күтәрелү4) ( о светилах) чыгу, күтәрелү5) перен. (перед кем-чем) (возникнуть, появиться) килеп чыгу, алга килеп басу6) (приступить к какой-л. работе, деятельности) басу, башлау7) (покрыться льдом, о реке) туңу8) туктау, йөрми башлау, эшләми башлау•- встать на квартиру
- встать на путь
- встать на сторону
- встать на учёт
- встать поперёк дороги -
2 подняться
сов.1) (переместиться вверх, взойти) күтәрелү, менү2) күтәрелү, калку, чыгу3) тору, аякка басу, торып китү (басу)4) кузгалу, кузгалып китү, күтәрелү5) перен. күтәрелү6) арту, күтәрелү7) перен. арту, күтәрелү, үсү8) перен. яхшыру, әйбәтләнү, күтәрелү9) ныгу, ныгый төшү, әйбәтләнә төшү, күтәрелү10) кабару, күперү11) кубу, кузгалу, күтәрелү• -
3 стать
I сов.1) басустать на ноги прям.; перен. — аякка басу
ни стать ни сесть — басып та (торып та) булмый, утырып та булмый
2) ( приступить к работе) басу3) туктау, туктап калу, тукталу4) ( расположиться) урнашу, туктау; ( поместиться) урнашу, сыю5) перен. ( подняться для борьбы) күтәрелү6) ( кому-чему во что), разг. төшү•- стать во главе
- стать в тупик
- стать грудью
- стать между
- стать на дыбы
- стать на колени
- стать на короткую ногу
- река стала
- стать у власти II сов.1) употр. в роли вспом. гл.:а) с неопр., входит в состав сложн. сказ. в знач. "начать" башлауб) с неопр., употр. для образования буд. вр. гл. несов. видане стану есть — ашамыйм, ашамаячакмын
в) употр. в знач. связкистать взрослым — олы кеше булу, үсеп җитү
стать постарше — үсә төшү, олыгая төшү
стало светло — яктырып китте, яктырды
2) с кем-чем и без доп. (произойти, случиться) булу3) безл.; с отриц. ( перестать быть в наличии) бетү, юкка чыгу, юк булу; ( умереть) үлү, вафат булу; булмау•- станет III ж1) ( осанка) сын, буй-сын, гәүдә, тышкы кыяфәт, [кешенең] үз-үзен тотышы2) обычно мн. стати (у животного) гәүдә төзелеше3) перен.; уст. холык, характер•- с какой стати? -
4 оправиться
сов.1) төзәтенү, киемеңне рәтләү2) ( от чего) сәламәтләнү, савыгу, тазару, сихәтләнү; рәтләнү, аякка басу3) разг. ( отправить естественную надобность) тышка чыгу, бушану -
5 возрождение
с1) яңадан торгызу; яңадан туу; яңадан аякка басу; яңадан торгылызу; яңадан аякка бастыру2) ( с прописной) Яңарыш, Ренессанс (Европада урта гасырлардан соң фән, мәдәният, сәнгать үсеп киткән чор) -
6 всколыхнуться
сов.1) дулкынлану, тибрәнү, селкенү, чайкалып (дулкынланып) китү, җилфердәп (селкенеп) кую2) перен. кузгалу, кузгалып китү, аякка басу -
7 взбудоражиться
сов.; разг.ыгы-зыгы кубу, ыгы-зыгы килү, аякка басу, ярсу, ярсып китү; кузгалу -
8 возродиться
сов.яңадан торгызылу; яңадан барлыкка килү; яңадан аякка басу -
9 восстановиться
сов.1) [яңадан] башлау, аякка басу; төзәлү, элекке хәленә кайту2) ( в чём) кире кайтарып алу, кире кайтару; кире куелу3) перен. ( вновь возникнуть в памяти) күз алдына килү, [хәтергә] төшү, [искә] төшү -
10 всполошиться
сов.ыгы-зыгы килә башлау, ыгы-зыгы куптару, аякка басу; кинәт тынычсызланып китү -
11 выйти в люди
= выбиться в люди кеше булу, аякка басу -
12 пробиться в люди
кеше булу; аякка басу -
13 ставить
несов.1) ( кого) бастыру, бастырып кую; куюставить на ноги прям.; перен. — аякка бастыру
2) перен., ( кого-что) кую, калдыру3) ( кого-что) кую, бастырып кую; утырту4) (что) и без доп. (в азартных играх) кую5) ( что) кую; салу, кору; күтәрү6) ( что) кую, салу7) ( что) салу9) ( что), разг. (строить, сооружать) кую, салу, кору; төзү10) ( что) (налаживать) оештыру, оештырып җибәрү; җайлау11) ( что) [сәхнәгә] кую12) (что) (выдвигать, предлагать) кую, тәкъдим итү; күтәрү, күтәреп чыгу13) ( кого-что)...итеп кую,...итеп (дип) исәпләү, санау14) в сочет. с нек-рыми сущ. с предлогомставить в известность — хәбәр итү, белдерү
ставить под контроль — контроль астына алу, тикшереп-күзәтеп тору
•- ставить на одну доску
- ставить наравне
- ставить палки в колёса
- ставить точки над и
См. также в других словарях:
басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бераякка атлау — (басу) 1) Башкалар белән бер үк вакытта, алар нинди аякка бассалар, шул аякка басу 2) күч. Эш карашларыңның кем яки нәрсә белән ярашкан булуы, кемнән яки нәрсәдән калышмау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәпи — и. 1. Кош кортлар һәм песи, эт кебек кечкенә хайваннарның аягы 2. Балалар аягы. сөйл. Гомумән аяк. ТӘПИ БАСУ – 1. Егылмыйча ике аякка басып тору (балалар тур.) 2. күч. (Хуҗалык) рәтләнү, аякка басу. ТӘПИ СУЗУ – гади. Үлү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тору — ф. 1. Берәр урынга баскан хәлдә булу. Билгеле бер торышта булу. Берәр урынга баскан хәлдә нәрсә белән дә булса мәшгуль булу. Берәр рәттә, системада, постта урын алган булу. Чиратлы процедураны үтү комиссия т. 2. Берәр урынны биләү. Берәр пункттан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үрә — рәв. Вертикаль, перпендикуляр, текә (торыш) үрә басу. ҮРӘ КИСЕМ – иск. мат. Перпендикуляр сызык. ҮРӘ КАТУ, ҮРГӘ КАТУ – 1) Киерелеп, сынны катырып тоту 2) Эшсез тик йөрү тур. : иелеп бөгелеп эшләргә яратмау. ҮРӘ ТОРУ – 1) Арт аякларга басу 2)… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аяклану — 1. Аякка басу, йөреп китү. Йокыдан уянып йөри башлау, йокыдан тору 2. күч. Савыгу, тернәкләнү, хәлләнү 3. күч. Кемгә яки нәрсәгә карата кирелек эшләү, баш күтәрү, каршы чыгыш ясау традициягә каршы аякланды 4. күч. Югалган яки урланган нәрсә тур.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
калку — I. ф. 1. Күтәрелү, тору, аякка басу 2. Сыеклык эченнән өскә күтәрелеп чыгу 3. Үсү, зураеп китү 4. Күтәрелү, чыгу (ай, кояш тур.). II. КАЛКУ – с. 1. Күтәрелеп торган 2. Чыгынкы, кабарынкы 3. Озын, зур, биек 4. күч. Ачык, сәнгатьле, ассызыклап… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тернәкләнү — 1. Авырудан, ачлыктан яки башка төрле хәлсезлектән соң көч керү, аякка басу, ныгу, терелү 2. күч. Яхшы хәленә кайту, төзекләнү, рәткә килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тымай итү — диал. Яшь бала аякка басу, тәпи тору … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чолгавыч — иск. Кайбер аяк киемнәре (мәс. итек) эченнән аякка урау өчен тукыма кисәге аяк чуы. II. ЧОЛГАУ – ф. 1. Берәр нәрсә (чүпрәк, тукыма һ. б. белән урау, чорнау, төрү 2. Берәр кеше яки нәрсә тирәсенә килеп туплану, аны әйләндереп алу 3. Берәр нәрсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чу — иск. Кайбер аяк киемнәре (мәс. итек) эченнән аякка урау өчен тукыма кисәге аяк чуы. II. ЧОЛГАУ – ф. 1. Берәр нәрсә (чүпрәк, тукыма һ. б. белән урау, чорнау, төрү 2. Берәр кеше яки нәрсә тирәсенә килеп туплану, аны әйләндереп алу 3. Берәр нәрсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге